Kurpie

Stroje ludowe Kurpiów

Kurpie (Kurpiki) - szczep plemienia Mazurów, osiadły od wieków w puszczach mazowieckich, ciągnących się od okolic Ostrołęki ku granicom Litwy.

Historia

Lud ten, zamieszkawszy ogromne pu­szcze, wyrobił odpowiednio do ziemi, właściwy sobie charakter, gospodarstwo i sposób życia. Kurp, posiadając mało ziemi zdolnej do upra­wy, zwrócił cała swa uwagę na korzystanie z plonów, jakie puszcza dać mu mogła. Dlatego też mniej był rolnikiem, a więcej łowcą i bart­nikiem.

Tryb życia

Kurpie nie zbierali się w większe gromady wioskowe, stąd rozrzucone ich osady, pierwotnie pojedyncze, dopiero później, z wytrzebieniem la­sów, zaczęły się skupiać w większe wioski. Ży­cie samotne, w szczupłym tylko gronie własnej rodziny, wyrobiło w nich charakter dziki i szorstki, uniesienia gwałtowne, niezwykła zręczność ciała, wytrzymałość na wszelkie trudy. Zawołani łowcy, Kurpie celują jako wyborowi strzelcy.

Współczesność

W obecnych czasach, gdy dawne pu­szcze znikły prawie zupełnie, zubożeni Kurpie mu­sieli zmienić sposób życia i trudnią się, oprócz rolnictwa, ścinaniem drzewa, skrobaniem kory, wywózką i orylką.

Stroje

Zwyczajnym ich ubiorem jest sukmana z ciemno-siwego sukna, z klapami granatowemi i stojącym kołnierzem z tyłu fałdowa­na, przepasana czerwonym lub różnokolorowym pasem, kapelusz niski z wąskimi skrzydłami, sznurkami szychowemi z chwastami okolony, z pawim piórkiem (psiorem); chodaki na nogach z łyka lipowego lub ze skóry. Kobiety przyjem­ne i piękne, ale za to dość lekkich obyczajów, chodzą w sukmanach burych lub siwych, spódni­ce w pasy, chustka duża na głowie raz w tyle związana, latem boso lub w kurpiach, zima w trzewikach z czarnej skóry. Stosownie zresztą do miejscowości, ubiór ten rozmaicie się zmienia. Są oni niezmiernie gościnni, ale z drugiej strony mściwi za wyrządzoną krzywdę. Por. K. Wł. Wójcicki "Zarysy domowe" (Warszawa, 1842); A. Połujański "Wędrówki po gubernji Augustow­skiej" (Warszawa, 1859); Krzywicki "Kurpie" (1892); Adam Zakrzewski w "Wiśle", tom I i. dalsze.