Szparag lekarski
Szparagi (Asparagus officinalis, szparag lekarski) - warzywo pochodzące prawdopodobnie z Azji, uprawiane na całym świecie. Korzeń szparaga jest zdrewniały, wiosną wypuszcza białe lub - w wypadku tzw. szparaga dzikiego - zielone młode pędy, które kształtem przypominają fallus.
Szparagom od dawna przypisywano właściwościwości lecznicze. W starożytnych Chinach były lekiem na kaszel, w Egipcie (gdzie były znane już 3 tys. lat pne) służył jako panaceum na wątrobę, w Grecji leczono nim nerki. Rzymianin Pliniusz Starszy twierdził, że najlepsze szparagi pochodzą z Rawenny. Charakterystyczny kształt młodych pędów sprawił, że zaczęto go też uważać za afrodyzjak. Leki afrodyzyjne ze szparagów znane były u Indian, ponieważ szparagi sprowadzili do Ameryki koloniści, którzy bardzo je sobie ceniki. Wiadomo nawet, że hodował je Jefferson w swym ogrodzie przydomowym. Znane też były w Tesalii, gdzie służyły tamtejszym czarownicom jako środek miłosny. Pobudzające pożądanie potrawy sporządzali ze szparagów również Turcy i Arabowie. W polskich ksiązkach kucharskich Monatowej i Ćwierciakiewiczowej znaleźć można kilka urozmaiconych przepisów na ich przyrządzanie.
W Polsce znane są od XVIII wieku (Mickiewicz w Panu Tadeuszu pisze: "po chłodniku szły raki, kurczęta, szparagi").
Szparagi powinny byc świeże, o jasnych główkach. Nalezy je obierać dokładnie, ściągając, zeskrobując lub obstrugując skórkę. Zaczynamy pod samą główką, a jeśli końcówka jest zdrewniała - odcinamy ją.
Tradycyjny przepis polski to szparagi polane zasmażką z bułki tartej. Szparagi można tez jeść na zimno - w majonezie z dodatkiem krewetek koktajlowych. Szparagi zielone można podawać w śmietanie.
Przepisy[]
wg MOM[]
Aby szparagi były smaczne, muszą być świeże. należy je obrać a potem powiązać nitką w pęczki. Po obraniu ze skórki należy je wrzucić do zimnej wody, zagotować, odlać i powtórnie zalać gorącą. W ten sposób szparagi nie będą gorzkie. Do gotowania dodać na kopę szparagów dwie łyżki cukru i jedną łyżkę soli. Gotować dobre pół godziny. Gdy już miękkie i ustępują pod naciśnięciem palca, wyjąć je na sito, rozwiązać, ułożyć na półmisku łebkami do środka, oblać zrumienionym masłem z bułeczką, a resztę masła podać osobno w sosjerce.
Szparagi w sosie rakowym[]
Szparagi z parmezanem w sosie rakowym. Ugotowane szparagi jak powyżej, ułożywszy na półmisku, posypać grubo tartym parmezanem, polać rozpuszczonem masłem, a w sosjerce osobno podać sos rakowy z obranymi szyjkami i nóżkami z raków.
Szparagi po włosku[]
Szparagi po włosku, zapiekane z pieca. Ugotować szparagi, ułożyć je na półmisku, polać sosem beszamelowym, posypać grubo tartym parmezanem i bułką, położyć na wierzchu kilka kawałeczków świeżego masła i wstawić do bardzo gorącego pieca na 10—15 minut, by się zapiekły.
Szparagi krojone[]
Drobniejsze i wyrośnięte szparagi, które na targach bardzo tanio sprzedają, można użyć na smaczną jarzynę do mięsa. Ostrugać dobrze dolne końce z włókien, pokrajać je w kawałki na cal długie, zblanszować w słonej wodzie, a potem zalawszy tylko tyle wody, aby były przykryte, dodać cukru i soli i gotować, aż będą zupełnie miękkie. Ćwierć litra śmietanki słodkiej rozbić z łyżeczką mąki, wlać do szparagów, dodać łyżkę masła, a przed wydaniem zaciągnąć sos dwoma żółtkami. Kto chce, może wcisnąć cytryny do smaku.
Szparagi po francusku na zimno[]
Ugotować szparagi i wystudzić. Łyżkę musztardy francuskiej utrzeć z czterema łyżkami oliwy i jedną łyżką octu, solą i białym pieprzem; wlać do sosjerki i podać do szparagów. Można podać także do zimnych szparagów sos tatarski lub „Remoulade".